Uprawnienia hodowlane – co to oznacza
Decyzja o nabyciu szczenięcia rasowego jest jedyną słuszną, jeżeli chcemy, aby w przyszłości nasza suka lub pies mogły doczekać się potomstwa. Jednak od osiągnięcia dojrzałości do uzyskania uprawnień hodowlanych nie wystarczy sam rodowód, trzeba przejść sporą drogę. W ten sposób Związek Kynologiczny w Polsce dba, aby prawo rozrodu miały psy i suki o najlepszych cechach fizycznych i psychicznych. Jakie są wymagania?
Rejestracja, pierwsze wystawy
Wraz ze szczenięciem otrzymaliśmy od hodowcy metrykę. Jest to dokument, który jest jedyną podstawą do zarejestrowania psa w wybranym Oddziale ZKwP i wyrobienia mu rodowodu. Metryka jest ważna dożywotnio, ale jeżeli myślimy o hodowli, rodowód jest konieczny.
Wybieramy dowolny Oddział ZKwP na stronie Związku (nie obowiązuje rejonizacja) i udajemy się tam z metryką. W biurze wypełniamy deklarację członkowską, opłacamy wpisowe, składkę członkowską za dany rok oraz rejestrację psa i wyrobienie rodowodu. Za wszystko zapłacimy około 200 zł. Otrzymujemy numer rejestracyjny naszego szczenięcia, który zapisujemy – będzie bardzo przydatny. Musimy go podawać zawsze przy zgłaszaniu na wystawę, jest to numer oznaczający przynależność oddziałową naszego psa. Do czasu otrzymania rodowodu będziemy się posługiwać tym numerem jako jedynym (oprócz numeru chipa) przy zgłaszaniu psa na wystawy.
Kiedy nasz pupil ukończy 4 miesiące, możemy zgłosić go na pierwszą wystawę, do klasy młodszych szczeniąt. Przedtem ćwiczymy z nim chodzenie na smyczy ringowej, uczymy postawy, pokazywania zębów, dotykania przez obce osoby. Warto zacząć chodzić na wystawy jak najwcześniej. Szczenię nabiera ogłady, obywa się ze zgiełkiem, obecnością innych psów, ringiem i ocenianiem przez sędziów. A przy okazji może uzyskać pierwsze tytuły – najpiękniejszego młodszego szczenięcia w rasie i w porównaniu z innymi rasami. Po ukończeniu 6 miesięcy klasę młodszych szczeniąt zmieniamy na klasę szczeniąt, w której wystawiamy do ukończenia 9 miesięcy.
Należy pamiętać o komplecie szczepień przeciwko wszystkim chorobom zakaźnym oraz obowiązkowym przeciwko wściekliźnie. Przed wejściem na wystawę służby weterynaryjne zażądają książeczki zdrowia lub paszportu z aktualnymi wpisami.
Wystawy kwalifikujące do hodowli
Po ukończeniu 9 miesięcy wystawiamy psa w klasie młodzieży. Tu już możemy uzyskać tytuł Młodzieżowego Championa Polski, jeżeli nasz pies uzyska na trzech wystawach, w tym jednej międzynarodowej lub klubowej, od trzech różnych sędziów, ocenę doskonałą, lokatę pierwszą i tytuł Zwycięzca Młodzieży. Mogą to być trzy wystawy w ciągu trzech kolejnych weekendów. Wystawiać w klasie młodzieży można do ukończenia 18 miesięcy, aczkolwiek już po ukończeniu 15 miesięcy mamy wybór – zgłosić psa do klasy pośredniej lub otwartej. W tych klasach z lokatą pierwszą, oceną doskonałą i wnioskiem na championa krajowego (CWC – certyfikat wystawowy championa) pies może zdobyć tytuł Championa Polski. Wymagane są trzy wnioski CWC od trzech różnych sędziów, a jedna z wystaw musi mieć rangę międzynarodowej lub klubowej. Ale tu, w odróżnieniu od klasy młodzieży, dodatkowym wymogiem jest odległość czasowa. Pomiędzy pierwszym a ostatnim wnioskiem CWC musi upłynąć pół roku. Uwaga: w klasie pośredniej można wystawiać psa do ukończenia 24 miesięcy, później trzeba przenieść do otwartej, jeżeli nie zdążył uzyskać wszystkich wymaganych do tytułu championa wniosków.
Jeżeli mamy psa rasy objętej obowiązkiem pracy (myśliwskiej, pasterskiej, obronnej), możemy go wystawiać w klasie użytkowej, o ile wcześniej zaliczył odpowiedni konkurs, zawody lub egzamin i otrzymał certyfikat użytkowości. W klasie użytkowej oceny i lokaty przyznawane są identycznie jak w pośredniej i otwartej.
Kiedy nasz pies spełni warunki otrzymania tytułu Championa Polski, wypełniamy interaktywny formularz wniosku o przyznanie tytułu na stronie ZKwP i wysyłamy. Dyplom otrzymujemy mailem, choć możemy zamówić go w formie papierowej za opłatą. Od tej pory możemy wystawiać psa w klasie championów.
Po ukończeniu przez naszego psa 15 miesięcy, niezależnie w jakiej klasie go wystawiamy, ocena wystawowa jest zaliczana do kwalifikacji hodowlanej. Suka musi otrzymać ocenę minimum bardzo dobrą (w klasie użytkowej dobrą) trzykrotnie, od dwóch różnych sędziów (a więc od jednego sędziego może otrzymać ocenę dwukrotnie), w tym jedna z tych ocen musi pochodzić z wystawy międzynarodowej lub klubowej. Dla psa kryteria są ostrzejsze; musi on otrzymać, na tych samych zasadach, trzy oceny doskonałe (w klasie użytkowej bardzo dobre). Różnica wynika z ustaleń Regulaminu Hodowli Psów Rasowych, który zezwala na krycie suki do końca roku kalendarzowego, w którym kończy ona 8 lat. Natomiast dla psa nie ma limitu wieku ani liczby kryć. Oznacza to, że samiec teoretycznie może dać znacznie więcej potomstwa niż suka, a chodzi o to, żeby potomstwo było wartościowe – stąd bardziej wyśrubowane wymagania.
Do rozpoczęcia hodowli nie jest zatem wymagany tytuł championa. Jednak wielu hodowców stara się zdobyć go dla psa lub suki, bowiem większa liczba tytułów pary rodzicielskiej ma znaczenie marketingowe.
W niektórych rasach obowiązują dodatkowe wymogi do kwalifikacji hodowlanej, np. prześwietlenie na dysplazję. O tym, co – poza wystawami – obowiązuje naszego psa, poinformuje nas kierownik sekcji rasy w naszym Oddziale.
Przydomek hodowlany
Planując krycie suki musimy zawczasu pomyśleć nad nazwą naszej hodowli. Jest to przydomek hodowlany, który po zatwierdzeniu staje się wartością chronioną i dziedziczną. Przydomek może być kojarzony z rasą naszego psa, choć jeżeli kiedyś zdecydujemy się na inną rasę, nie będzie można go zmienić – będą go nosić wszystkie szczenięta urodzone w naszej hodowli, niezależnie od rasy. Niegdyś istniał wymóg, aby przydomek był w języku polskim lub łacińskim. Obecnie może być również anglojęzyczny i bardzo wielu przyszłych hodowców wybiera tę opcję. Ważne jest, aby przydomek nie był zbyt długi ani trudny do zapamiętania i żeby był łatwy wymówienia przez cudzoziemca. Nie warto nadawać przydomka np. Szczebrzeszyńskie Krzewy, bo wyobraźmy sobie, co będzie, kiedy sprzedamy szczenię do Niemiec… Prostota przydomka ma także znaczenie marketingowe.
O zatwierdzenie przydomka występujemy do FCI za pośrednictwem Zarządu Głównego ZKwP. W swoim Oddziale wypełniamy formularz „Wniosek o rejestrację przydomka hodowlanego”. Wpisujemy tam pięć propozycji swoich nazw przydomka. Nie mogą one być takie same ani podobne do przydomków już zarejestrowanych w bazie FCI lub ZKwP. Dlatego warto przejrzeć te bazy w celu orientacyjnym. Znajdują się one na stronie ZKwP w zakładce „Przydomek hodowlany”. Uiszczamy opłatę według tabeli, dostępnej w tej samej zakładce, gdzie również znajdują się szczegółowe informacje.
Rejestracji przydomka należy dokonać odpowiednio wcześnie. Najlepiej rozpocząć starania kilka miesięcy przed spodziewanym kryciem suki, bowiem może się zdarzyć, że wszystkie propozycje przydomka zostaną odrzucone i trzeba będzie wymyślać inne. A bez przydomka nasze szczenięta nie otrzymają metryk. Co bardziej zapobiegliwi rejestrują przydomek jeszcze zanim suczka dorośnie.
Właściciel reproduktora nie musi ustalać przydomka. Jego pies nosi przydomek hodowli, z której pochodzi, a jego potomstwo będzie miało przydomek ustalony przez właścicieli suki – matki szczeniąt.
Przeszły hodowca powinien zawczasu rozejrzeć się za odpowiednim kandydatem do krycia suki. W tym celu najlepiej pojeździć po wystawach, poobserwować psy wystawiane w danej rasie, porozmawiać z ich właścicielami i poprosić o przesłanie skanu rodowodu. Kierownik sekcji rasy w Oddziale Związku doradzi najlepiej rokujące skojarzenie. Kierownikami sekcji są zwykle sędziowie kynologiczni i hodowcy, którzy niejednokrotnie znają na pamięć rodowody wielu psów i wiedzą, jakie potomstwo dały one dotychczas.
